GÖKHAN TUZLADAN

Edirne'de Selimiye Cami duvarında Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırıldığı bilinen Zeus Tapınağı’ndan kalan kartal başlı mermer sütun bulunuyor. Trakya Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç, "Bir süs unsuru olmaktan çok eski tapınağın hatırasına saygı olarak yapılmıştır. Burada Mimar Sinan’ın büyüklüğünü görmek de bir kere daha mümkün olmaktadır" diyor.

MÖ 168 yılında Romalıların eline geçen kentte Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırıldığı bilinen Zeus tapınağının varlığına dair bugüne kadar birçok somut eser günümüze kadar gelmiş olsa da Selimiye Cami dış duvarlarındaki sütun ayrı bir öneme sahip. Mimar Sinan’ın “ustalık eserim” olarak nitelediği caminin dış duvarının kuzey köşesine yerleştirilen sütun, yaklaşık 2 bin yıllık tapınağın da ayakta kalan son izi olarak korunmuş bulunuyor.

“SİNAN, SELİMİYE’Yİ YÜKSELTİRKEN TAPINAĞA SAYGI GÖSTEREREK SON İZİNİ KORUMAYI YEĞLEMİŞ”

Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Selimiye’yi inşa eden Mimar Sinan’ın Zeus tapınağına ait sütunu koruduğunu anlatan Trakya Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç, şu bilgileri paylaştı:

“Zeus Tapınağı’nın sütunu ve başlığı hala ayakta. Şu anda Selimiye’nin bulunduğu yerde bir tapınak var. Bir Zeus tapınağı var ve şehrin en büyük tapınaklarından biri. Hemen yakınında bir Nike tapınağı var Zafer tapınağı. Onun yakınında ise bir Hera tapınağı olduğunu biliyoruz ve bunların hepsinin görüntüleri Edirne’de bulunmuş ve basılmış olan sikkelerin üzerinde var. Hatta çok enteresan tapınağın bir yeri bizzat Mimar Sinan tarafından korunarak caminin dış tarafında kuzey köşesinde korunmuş vaziyette. Orada kartal başlıklı bir sütun var. O sütun eski tapınaktan kalma bir sütun. Yani Mimar Sinan Selimiye’yi yükseltirken tapınağa saygı göstererek son izini korumayı yeğlemiş.”

"ESKİ TAPINAĞIN HATIRASINA SAYGI"

Caminin kuzey köşe duvarında yer alan sütunla ilgili bilgiler paylaşan Prof. Dr. Beksaç, “Eski Hadrianapolis kentinin akropol bölgesinde bulunan tapınakların en önemlisi Zeus Tapınağı olarak kayda geçmiş durumdadır. Çok enteresan bir biçimde tapınağın son izi sütun ve sütun başlığı olarak hayattadır. Mimar Sinan Selimiye Camii’ni yaparken bu sütunu almış ve özellikle kuzey köşede bir pahlama yaparak pahın içine yerleştirmiştir. Yani bu bir süs unsuru olmaktan çok eski tapınağın hatırasına saygı olarak yapılmıştır. Burada Mimar Sinan’ın büyüklüğünü görmek de bir kere daha mümkün olmaktadır” diye konuştu. Beksaç, eldeki kayıtlara göre şu anda Selimiye'nin bulunduğu alanda bir Zeus tapınağı olduğunu ifade etti.

"BUNLAR KUMRU DEĞİL KARTAL"

Prof. Dr. Beksaç, Zeus Tapınağı ile ilgili şunları söyledi:

“Büyük bir tapınak olduğunu biliyoruz. Geç Roma tarzında yapılan bir tapınak olduğunu bilmekteyiz. Bunun sikkeler üzerinde bazı resimleri var. Buradan anlaşıldığı kadarıyla da bayağı görkemli bir tapınak olduğunu anlıyoruz. Karşımıza çıkan sütun ve sütun başlığı da çok dikkatli biçimde incelenmiştir. Her ne kadar sütun başlığındakiler bunlar güvercin olarak adlandırılsa da görülen kuşlar kartaldır. Bunlar kumru değil, bunlar kartal. Bunu gördüğünüzde de zaten Zeus’un var olduğunu görmektesiniz.”

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ

- Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç konuşması

- Çalışmalardan görüntüler