GÖKHAN TUZLADAN

Edirneli çiftçiler, gübre fiyatlarında artış nedeniyle buğday ekmekten vazgeçmeyi veya gübre oranını kısmayı düşündüklerini aktardı. Üretici, durumunu; “altın döküyoruz, altın” sözleri ile anlattı.

Gübre fiyatlarındaki artış, buğday ekimi yapacak çiftçiyi endişelendiriyor. Bazı çiftçiler, geçen yıldan kalan gübre veya tohum ile ekim yapıyor. Bu imkânı olmayan çiftçi ise buğdayı için ya daha az gübre veriyor ya da buğdaysız ekimi tercih ediyor. Bazıları ise buğdaydan tamamen vazgeçip, ayçiçeğine yöneliyor.

Üretici Nihat Koyuncu maliyetlerin artması ile bir süre sonra ekimden vazgeçileceğini belirterek, “Geçen sene 5 lira civarındaydı bu sene ise 9,5 lira oldu. Giderek artıyor fiyatları. Bir süre sonra kurtarmadığı zaman ekmezsiniz. Ya icara (kiraya) vermeyi tercih edersiniz ya boş bırakırsınız. Bir şekilde etkileyecektir ileriye doğru” dedi.

Böyle devam ederse, gübre atamayacaklarına dikkat çeken Halit Koyuncu ise “Piyasa allak bullak oldu. Yağlı tohumlar zaten bizi bu sene mahvetti. Ayçiçeğine 5,5 lira verdiler ama şu anda borsada 7 bin lira. Bin lira zararımız var şu anda” diye konuştu.

"EN AZINDAN MAZOTA BİR ŞEY YAPILMASI LAZIM"

Bu yıl buğday ekmeyi planlayan ancak fiyatlardaki artış nedeniyle vazgeçmeyi düşündüğünü dile getiren üretici Bahattin Çetin ise şunları söyledi:

“Geçenlerde vazgeçmeyi düşündüm ama elimde tohumlar vardı. Tohumlarım, mecburen seneye kalmaması için, mecbur ekiyoruz. Anıza ekecektik vazgeçtim. Nasıl olacak bilmiyorum ama ayçiçeğine döneceğiz galiba. Mazot ve gübre fiyatları ne olacak nereye kadar gider belli değil. Derdimiz çok büyük.”

Çiftçi Bahattin Çetin, buğday ekilmemesi durumunda sıkıntı yaşanıp yaşanmayacağı ile ilgili olarak ise şunları söyledi: “Sıkıntı olur. Dışarıdan ithal gelecek. Mecbur üretimden vazgeçeceğiz. Girdiler, çıktılar her taraf sarıldı. İlaçlar, kök boğazı, pası, hepsi bunlar masraf. Bir depo mazot 850 - 900 TL’ye doluyor. Sabah dolduruyoruz akşam üstü bitiyor. En azından mazota bir şeyler yapmaları lazım.”

"ALTIN DÖKÜYORUZ ALTIN"

Gübre atılmadığında buğday veriminin düşeceğini, "500 kilo alacağımıza 250 kilo alırız, zararına gider" sözleri ile dile getiren çiftçi Kemal Çetin, “altın döküyoruz altın” diyerek çuvalı 250 TL olan gübresini tarlasına saçmak için makineye döktü.

Mazotun 8,5 TL, gübrenin de 9,5 lira olduğunu belirten Kemal Çetin; gübre, üre veya mazot fiyatları dışında ekipman fiyatlarının da dahil edilmesi ile girdi maliyetlerinin "Başa çıkılamaz bir hale geldiğini" anlattı.

Kemal Çetin, "Geçen sene ayçiçeği tohumunu bin liraya aldık. Bu sene bin 500 lira oldu. Hani nerede bunun traktör lastiği? Kendi payımızı saymıyoruz. Emeğimiz yok. Köylü olarak köyde kalmışız; yapacak bir şeyimiz yok. İşimiz bozuk. Birçok üretici ekin ekmiyor. Gündöndünün (ayçiçeği) daha ucuz maliyeti var. Allah verirse olur. Allah vermezse bir şey olmaz” dedi.

Sadettin Gıcı isimli çiftçi ise üre ve gübre fiyatlarının can yaktığını belirterek ekimden vazgeçmeyeceklerini ancak atmaları gereken gübreden tasarrufa gittiklerini söyledi.

Gıcı, “Yarın öbür gün biçerken verim daha az olacak. Kalite daha düşük olacak. Bunlar göz önüne alınmalı gübre fiyatları böyle giderse. Buğday temel gıda maddemiz. Bütün dünya bunun üzerinde. Her şey buğdaydan oluyor. Zaten şu anda dünyada sıkıntı olduğunu duyuyoruz. Kuraklık var. Bizde yok ama ileride olacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu.

"ÜRETİCCİNİN DE KAFASI KARIŞIYOR"

Üreticilerin temsilcisi olan Köy Koop Edirne Başkanı Ahmet Erken ise buğday ekiminden kısmen vazgeçen üreticiler olduğunu duyduklarını belirterek, şunları söyledi:

“Gübre fiyatlarının artmasından kaynaklanan, ilacın da buna ilave olmasından dolayı, bazı üreticilerimizin ayçiçeği nadasına bırakacağını söylüyorlar. Buğday hasat döneminde 2 bin 300 lira açıklanan fiyat bugün 4 liralara, çeltik fiyatına erdi neredeyse... Her gün borsada buğday fiyatı yükseliyor. Üreticinin de bu konuda kafası karışıyor.”

Erken, “Biliyorsunuz Türkiye’nin kendi kendine yeten bir ülke olduğu söyleniyordu yıllarca. Bu yıl ilk defa ürettiğimizden daha fazla ithal edildiği söyleniyor. Üretici ekemez ise başka ülkelerin üreticisine ithal edersek başka ülkelerin üreticisi kazanacak. Biz bunu her zaman dillendiriyoruz, Mutlaka kendi üreticimiz desteklenmelidir” dedi.

"ÜRETİCİNİN BEKLENTİSİNİ KARŞILAYAN BİR DESTEK AÇIKLANMADI"

Edirne Ziraat Odası (EZO) Başkanı Hüseyin Arabacı da buğday fiyatının günden güne arttığına dikkat çekerek, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Geçtiğimiz günlere baktığımızda buğday günden güne artış sağlıyor. Dünya piyasalarında da buğday fiyatları yükseliyor. Bizim girdi maliyetlerimizde gübre ön planda. Bundan 1 buçuk yıl öncesi bin 800 liraya aldığımız gübre şu anda 10 bin lira oldu tonu. Bu şartlar karşısında tabii ki desteğimizi arttırmamız gerekiyor. Üreticinin beklentisini karşılayan bir destek açıklanmadı. Çünkü gübre fiyatları ciddi şekilde artış sağladı. Buğday fiyatları düşük bile. Bunun daha da üzerine çıkması gerekiyor. İnşallah üreticimiz yaptığı maliyetlerin karşılığını alacaktır.”

Elinde ürünü olanın kârda olduğunu ancak borcu olanın satmak zorunda olduğunu ve bundan dolayı ciddi zarar etiğini söyleyen Arabacı, şöyle konuştu:

“Bugüne kadar ürününü satan üreticimizin ürünü tekrar bu fiyat üzerinden fiyatlandırması imkansız. Birçok üreticimizin borcu olduğu için, borcunu ödemek için ürününü sattı. Ciddi anlamda zarar etti. Buğdayın bu kadar yükseleceğini üreticimiz de tahmin edemezdi. Etse de üreticimiz borcunu ödemek için ürününü satmak zorundaydı. O yüzden sattı ama inşallah elinde ürün olan üreticilerimiz bunu değerlendirecek. Bu fiyatların sezon döneminde üreticiyi mağdur etmemesi gerektiğini, aslında o dönemlerde bu fiyatların olması gerektiğini hep bekliyorduk. Maalesef sezon döneminde olmadı.”

"ÜRETİCİLERDE GÜBRE FİYATI DÜŞECEK BEKLENTİSİ VAR"

Ekim alanlarında daralma olduğunu ancak çok ciddi bir alanı kaplamadığını belirten Hüseyin Arabacı, “Ekim alanlarında daralma biraz var. Bunun da sebepleri sezon içinde kanola fiyatlarının yüksek olmasından dolayı bir nebze oraya kayma oldu ama buğday ekim alanı çok ciddi oranda azaldı mı derseniz çok ciddi bir alan değil. Yüzde 1 ya da 2’lik bir kısmı belki azaldı diyebiliriz. Ayçiçek fiyatları da son günlerde yükselişte” dedi.

Üreticilerde gübrenin fiyatının daha da artacağı yönünde bir korku olduğunu ifade eden Arabacı, “Piyasada o kadar çok söylentiler oluyor ki üreticilerde gübre fiyatları düşecek beklentisi var. Bekliyor gübresini almıyor ya o an gübre bulamıyor ya da biraz pahalanmış bir şekilde gübresini alıyor. Söylenti var ama uygulamada böyle bir şey göremedik. Üreticilerde bizim ihtiyacımız olduğu zaman gübre fiyatı daha da yükselir mi? Korkusu var” dedi.

Buğday ekimi sırasında atılan gübrenin önemine de dikkat çeken Arabacı, şunları söyledi:

“Buğdayda üreticilerimizin alt ve üst gübreyle beraber 60 ila 80 kilo arasında gübre kullanıyor. Bu alt gübrede 10 kiloya kadar azaltmalar oldu. Üst gübrelemede fiyatlar ciddi oranda yüksek. Yükseliş devam ederse üst gübrelemede gübre dekar başına atılan gübrenin düşeceğini umuyorum. Bunun düşmesi iyi bir şey mi tabi ki değil. Hem verim hem de kaliteye yansır. Biz gübrenin az atılmasından yana değiliz. Çünkü ihtiyacımız olan gübreyi kullanmazsak hem kaliteyi yakalayamayız hem de istediğimiz verimi yakalayamayız.”

"BUĞDAY EKİMİNİN YÜZDE 10-20 AZALACAĞINA İNANIYORUM"

Edirne Merkez ve köylerde görev yapan muhtarlar da köylerinde yaşanan sorunlara dikkat çekerek buğday ekim alanlarında daralma görüldüğünü ve bunun da beraberinde sorunları getireceği kaydettiler.

Edirne Köy ve Mahalle Muhtarları Federasyonu Başkanı Sedat Tosun köydeki üreticinin en büyük sıkıntısının gübre fiyatlarındaki artış olduğunu belirterek bğday ekip ekmeme arasında gidip gelen üreticiler olduğu duyduklarını belirterek, “Kahve ortamlarında kendi aralarında konuşurken söylenen şey. "Biz bundan sonra buğday değil de çiçek eksek daha iyi mi kazanırız?" diye bir söylenti var aralarında. Ama bu gerçekleşir mi? Böyle giderse gerçekleşeceğine inanıyorum. Yüzde 10, yüzde 20 buğday ekiminin azalacağına inanıyorum” dedi.

Diğer muhtarlar da Edirne il genelinde artan maliyetler nedeniyle üreticinin buğday ekiminden kaçtığını ve bunun düşündürücü olduğunu belirttiler.

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ

- Kemal Çetin'in "altın döküyoruz altın" demesi

- Tarladan görüntü

- Nihat Koyuncu 

- Halit Koyuncu 

- Bahattin Çetin 

- Kemal Çetin 

- Sadettin Gıcı 

- Köy Koop Edirne Başkanı Ahmet Erken

- Edirne Ziraat Odası (EZO) Başkanı Hüseyin Arabacı

- Edirne Köy ve Mahalle Muhtarları Federasyonu Başkanı Sedat Tosun