Türkiye’nin en verimli tarım alanlarından Samsun’un Çarşamba ilçesindeki Yeşilırmak’ın oluşturduğu Çarşamba Ovası’ndaki biyokütle enerji santrali projesi için “çevresel etki değerlendirme (ÇED) gerekli değildir” kararını Samsun 3’üncü İdare Mahkemesi tekrar iptal etti. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), mahkemenin kararının bölgedeki tarım alanları, su kaynakları ve doğal yapı açısından önem taşıdığını vurgulayarak, “Mahkeme kararının gereği yerine getirilerek, Çarşamba Biyokütle Enerji Santralı Projesi'ne yönelik tüm işlemler derhal durdurulmalıdır” çağrısını yaptı.

Çarşamba'da Yeşilırmak Delta Ovası'ndaki biyokütle enerji santraline karşı verilen hukuki mücadele sonuçlandı. Samsun Valiliği'nin biyokütle enerji santrali için verdiği "ÇED gerekli değildir" kararını yargıya taşıyan yurttaşlar tarım arazilerinin zarar göreceği, bölgenin doğal yapısının bozulacağı, sularının kirleneceğini ifade ederek yargıya taşıdılar.

Samsun 3'üncü İdare Mahkemesi'nde 18 Mart 2020 tarihinde ÇED gerekli değildir kararını iptal etti. Ancak, Danıştay 6'ncı Daire, mahkemenin verdiği kararı bozdu. Bunun üzerinde dava Samsun İdare Mahkemesi'nde görülmeye devam edildi. 

Mahkeme, biyokütle enerji santrali projesinin çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olup olmadığının belirlenmesi amacıyla 18 Aralık 2020 tarihinde bilirkişi incelemeli keşif yaptırdı. 

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ve Ziraat Mühendisleri Odası'nın (ZMO) da müdahil olduğu davada EMO, dava dosyasına sunduğu dilekçede "elektrik üretiminde en yüksek tepe ihtiyaç gücünün yüzde 90'ı kadar yedek güç olduğu ve bölgede benzeri üretim yöntemiyle çalışan 14 tesis bulunduğuna dikkat çekilerek, tarımsal sulamada kullanılan su rezervlerinin her geçen yıl daha da derinlere ineceği ve dolayısıyla tarımsal elektrik tüketiminin aşırı artacağı belirtilmişti. Çarşamba BES'in Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında olması nedeniyle 2030 yılına kadar kilovatsaati 14.6 USD-Cent üzerinden kamuya elektrik satma hakkı olduğu belirtilerek, projede kamu yararı olmadığını" vurguladı.

Heyet, 9 Şubat 2021 tarihinde raporunu tamamladı. 29 Temmuz 2021 tarihli ek bilirkişi raporunu birlikte değerlendiren Samsun 3'üncü İdare Mahkemesi, 21 Eylül 2021 tarihinde Samsun Valiliği'nin "ÇED gerekli değildir" işlemini tekrar iptal etti. 

"MAHKEME KARARINDA OLUŞTURACAĞI OLUMSUZ ETKİLERİN NE TÜR ÖNLEMLER ALINMAK SURETİYLE GİDERİLECEĞİNİN ORTAYA KONULMADIĞI DA KAYDEDİLMİŞTİR"

EMO'dan mahkemenin verdiği karara ilişkin yapılan yazılı açıklamada, "Mahkeme kararında, santral faaliyetlerinin çevredeki insan, hayvan ve doğal bitki örtüsü, su kaynakları ile yerleşim yerleri üzerindeki olası etkileri göz önünde bulundurulduğunda proje tanıtım dosyasının, usul ve teknik yönlerden yeterli olmadığı, ihtiyaç duyulacak suyun temini için açılacak sondaj kuyusu ya da kuyularının çevrede yaşayan köy/mahalle halkının içme, kullanma ve tarım arazileri için gerekli su kaynaklarıüzerinde oluşturacağı olumsuz etkilerin ne tür önlemler alınmak suretiyle giderileceğinin ortaya konulmadığı da kaydedilmiştir" denildi. 

"TÜM İŞLEMLER DERHAL DURDURULMALIDIR"

Bölgedeki tarım arazileri, doğal yapı, su kaynaklarına dikkat çekilen EMO açıklamasında, "Samsun 3. İdare Mahkemesi'nin kararı, bölgenin tarım toprakları, su kaynakları ve doğal dokusunun korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Mahkeme kararının gereği yerine getirilerek, Çarşamba Biyokütle Enerji Santralı Projesi'ne yönelik tüm işlemler derhal durdurulmalıdır. Ayrıca Çarşamba BES gibi hukuka aykırılığının yanı sıra doğal doku ve canlı yaşamı için tehlikeleri açıkça belirtilen santralların Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından YEKDEM kapsamından derhal çıkartılmaları, 2022 YEKDEM listesine eklenecek üretim santrallarında da hukuka uygunluk kriterlerinin mutlaka aranması gerekmektedir" çağrısı yapıldı.