CHP Genel Başkan Yardımcısı Lale Karabıyık’ın Cumhuriyetin ikinci yüz yılına girerken eğitimin sorunları ile ilgili hazırladığı yazılı basın açıklaması şöyle:

Cumhuriyetin 100. Kuruluş yıl dönümünü ulusça kutladık. Cumhuriyet, hayatın her alanındaki devrimleri eğitimle yerleştirdi, yaygınlaştırdı, geliştirdi.

1923–24 öğretim yılında 4894 ilköğretim okulumuz vardı. 10.238 öğretmen 342.000 öğrenciye eğitim vermekte idi. Ülkemizin nüfusu, 10 milyon civarındaydı ve bu nüfusun %90’ı kırsal bölgede 40 binden fazla yerleşim birimine dağılmıştı. Kentlerde mesleki eğitim veren okullar dışarıda tutulursa 72 ortaokul, 28 lise, 9 yükseköğretim kuruluşu bulunmaktaydı. Toplam okuryazar oranımız ise %10’nu bulmuyordu

Elbette geriye dönüp bakıldığında gelinen nokta nicelik bakımından başarıdır. Oysa karşılaştırmayı asıl hedefimiz olan “ileri medeniyetleri yakalamak ve aşmak” açısından yaptığımızda bulunduğumuz yer bize yakışmamaktadır. OECD’nin düzenlediği PİSA, TİMSS sınavlarındaki sonuçlarda "okuma, matematik ve fen bilimi” alanlarında katılan ülkelerin ortalamasının altındayız.

OECD’nin “yetişkin becerileri” araştırmasında durum daha da kötüdür.

Elbette bunların nedenleri vardır. İkinci yüz yılda eğitim alanında en önemli hedefimiz bu nedenlerin ortadan kaldırılması olacaktır.

Şuan izlenen;

1. Eğitimde liyakatten uzak kadrolaşma,
2. Eğitimin kamusal niteliğinin zayıflatılması
3. Eğitimin içeriğinin bilimden, Cumhuriyetin temel değerlerinden uzaklaştırılmasıdır.

Sonucunda eğitim sistemimiz ikinci yüz yıla;

1. Milli olma özelliğini,
2. Bilimsel, laik ve kamusal niteliklerini kaybederek,
3. Plansızlığa terk edilerek,
4. Okulların ihtiyaç duyduğu personel ve eğitim için gerekli donanımlarını tam karşılayamayarak,
5. Çocuklarımızı koruyamayarak,
6. Okulda beslenmesini sağlayamayarak,
7. Evde ve okulda çağın gereği teknolojiyi sunamayarak,
8. Mesleki eğitim adı altında çocuk emeğini sömürerek,
9. Açık öğretim adıyla çocukları okuldan uzaklaştırarak,
10. Onlara nitelikli okul kapılarını, hazırlanması pahalı ve acımasız rekabete dayanan merkezi sınavlarla açarak,
11. Eğitimin yükünü velilere yıkarak,
12. Öğretmenleri itibarsızlaştırarak,
13. Yüksek öğretimde gençlerine nitelikli barınma imkânı sunmayarak,
14. Eğitim ile istihdam arasındaki bağı koparak,
15. İçinde yer aldığımız dünyada okuma-anlama, sayısal ve fen becerilerinde ortalamanın altında kalarak girmektedir.

Diğer taraftan laik eğitimden uzaklaşma isteği ve tarikatlara, cemaatlere kapıları açma tavrı öğrenci ve gençlerin maksimum yararını değil, gelecek nesilleri ideolojik olarak şekillendirme projesini öncelemek, bu süreçte nereden nereye nasıl gelmiştir, bir görelim:

Dördüncü bakan döneminde Ulusal Bayramların statlarda kutlanması yasaklandı.

Beşinci bakan döneminde Öğrenci Andı kaldırıldı.

Altıncı bakan döneminde Vakıf ve Dernekler’ le etkili protokoller imzalandı. Ortaokul düzeyinde özel yurt açılması için yasal düzenleme yapıldı(ki biz tüm yurtlar devlet gözetiminde olsun derken, daha da küçük yaş grubuna özel yurt açabilme düzenlemesi getirildi, hem de yaşanan Karaman ve Aladağ olaylarına rağmen)

Bu dönemde okullara mescit uygulaması da başladı.

Yedinci bakan döneminde Andımızla ilgili gelen Danıştay kararına bile itiraz edildi. Yedinci bakan döneminde de Vakıf ve Dernekler ile protokoller yapılmaya devam edildi. Ve yine aynı dönemde çok önemli bir konuda yaşandı şöyle ki;

Diyanet Yaz Kuran Kursları raporunda tarikat ve cemaatlerden şikayet etti.

Yine aynı bakan döneminde Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği değiştirilerek okulların kapısı vakıf ve derneklere sonuna kadar iyice açıldı.

Diğer taraftan;

Cumhuriyetin ikinci yüz yılını kutlamaya girerken Aydın Efeler merkez ilçesinde bulunan Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdu’nda 25 Ekim gecesi öğrencilerin bindiği asansörün düşmesi sonucu öğrenci Zeren Ertaş’ın yaşamını kaybetmesi hepimizi derinden üzdü.

Bir aile için, bir genç için üniversiteyi kazanmak, bu ülkede büyük mücadele gerektiriyor. Zeren Ertaş bu mücadeleyi başaranlardan biriydi. Hayatını birilerinin iş bilmezliği, sorumsuzluğu sonucunda kaybetti. Devlete emanet edilmiş bir yaşam, devlet adına çalışan sorumsuzların, iş bilmezlerin yapılması gerekeni zamanında yapmamış olmalarından dolayı son buldu. Çünkü o asansörün arızalı olduğu yurt yönetimi tarafından bilinmekteydi. Zamanında bilinen bir soruna görevi olduğu halde önlem alınmamış ve bunun sonucunda bir insan ölmüş ise bu kaza değil cinayettir.

Başka bir konuda;

İktidar üniversiteli gençlerin yurt sorununu çözmek yerine yurt ihtiyacı duyan gençlere, yeterli yurt yapmayarak, tarikat ve benzeri yapıların kucağına atmakta, yurtlarda kalanları da Diyanet İşleri Başkanlığı ile yapılan protokollerle Diyanetin içinde yer alan yapıların kıskacına atmaktadır.

Bir de üniversitelerimizin durumuna bakalım;

Üniversitelerimiz akademik açıdan dünya sıralamasında sürekli gerilemektedir. 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilişim Enstitüsü bünyesinde kurulan kısa adı URAP olan Universty Ranking by Academic Performance tarafından kamuoyuna açıklanan basın açıklamasında üniversitelerimiz için şu bilgilere yer verilmiştir.

1. “URAP 2010-2011 dünya sıralamasında ilk 500’de 3 üniversitemiz (Hacettepe, İstanbul ve Ankara üniversiteleri) ve ilk 1000’de 20 üniversitemiz yer almıştır.
2. URAP 2011-2012 dünya sıralamasında ilk 500’de 5 üniversitemiz(İstanbul, Hacettepe, Ankara, Ege ve ODTÜ) ve ilk 1000’de 20 üniversitemiz yer almıştır.
3. URAP 2012-2013 dünya sıralamasında ilk 500’de 5 üniversitemiz(İstanbul, Hacettepe, Ege, ODTÜ ve Ankara üniversiteleri) ve ilk 1000’de yine 20 üniversitemiz yer almıştır.
4. URAP 2013-2014 dünya sıralamasında ilk 500’e 4 üniversitemiz girebilmiş (İstanbul, Hacettepe, ODTÜ ve Ege üniversiteleri) ve ilk 1000’deki sayı ise 19’a düşmüştür.
5. URAP 2014-2015 dünya sıralamasında ilk 500’e 4 üniversitemiz girebilmiş (ODTÜ, Ege, İTÜ ve İstanbul üniversiteleri) ve ilk 100’deki sayı ise 18’e düşmüştür.
6. URAP 2015-2016 dünya sıralamasında ilk 500’e 2 üniversitemiz girebilmiştir (ODTÜ ve İstanbul Üniversitesi) ve ilk 1000’deki sayı yine 18’dir.
7. URAP 2016-2017 dünya sıralamasında ilk 500’e girebilen üniversitemiz yoktur ve ilk 1000’deki sayı da 16’ya inmiştir.
8. URAP 2017-2018 dünya sıralamasında ise ilk 500’e girebilen üniversitemiz yoktur ve ilk 1000’deki sayı da 15’e inmiştir.
9.  URAP 2018-2019 dünya sıralamasında ise ilk 500’e girebilen üniversitemiz yoktur ve ilk 1000’deki sayı da 13’e inmiştir.
10.  URAP 2019-2020 dünya sıralamasında ise ilk 500’e girebilen üniversitemiz yoktur ve ilk 1000’deki sayı da 9’a inmiştir.
11. URAP 2020-2021 dünya sıralamasında ise ilk 500’e girebilen bir üniversitemiz (Hacettepe Üniversitesi) vardır ve ilk 1000’deki sayı da 9’da sabit kalmıştır.
12. URAP 2021-2022 dünya sıralamasında ise ilk 500’e hiçbir üniversitemiz girememiştir. İlk 1000’deki sayısı da 10’dur.
13. URAP 2022-2023 dünya sıralamasında ise ilk 500’e hiçbir üniversitemiz girememiştir. İlk 1000’deki üniversitelerimizin sayısı 2011-2012 dünya sıralamasında 20 iken bu yıl maalesef 9’a düşmüştür.”

Bu durum tablo haline getirildiğinde görünüm şöyledir:

Üniversitelerimizin yayın performansı ise şöyledir:

Yayınlanan makaleler açısından, etki değeri yüksek dergilerde bu tablo İran ve Suudi Arabistan’ın gerisinde kaldığımızı göstermektedir.

Sonuç olarak, Cumhuriyetimizin 2.nci yüzyılında eğitim sistemimiz geleceğimiz açısından en önemli problem alanı haline gelmiştir. Eğitim sistemimizin yeniden Anayasanın 42.nci maddesinde belirtilen niteliklere ve Milli Eğitim Temel Kanunda belirlenen amaç ve ilkelere uygun hale getirilmesi gerekmektedir.