DİLAN KUTLU

Şekerpancarında yaşanan kriz son bulmuyor. Başkentte şekerpancarı üretimi yapan Selim Erdoğan, "Pancarın fiyatlarından memnun değiliz. Kota olayı var. Polar olayı var. Şeker oranı düşük geliyor. Bunu söyledik çavuşlarımıza. Pancarımızı satıyoruz başka bölgelerde. Daha yüksek şekeri çıkıyor" dedi. Çiftçi Muhsin Parlak Yıldız ise “Daha şu gün olmuş pancarları veremedik. 110 dönüm sözleşmeli pancar ektim. Arkamızda duran biri yok. Herkes bedava yemek istiyor” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise, "Üretim miktarı ne kadar düşerse fiyatlar o kadar çok artacak. Artan girdi maliyeti de her yatırım maliyeti de şeker fiyatının düşmeyeceğini gözle önüne seriyor" dedi. 

Şekerpancarı taban fiyatı ton başına 420 TL. TÜİK, şeker pancarı üretiminin yüzde 15,3 oranında azalarak 19,5 milyon ton olacağı tahmininde bulunmuştu. Türkşeker iki gün önce 3 lira 93 liradan satılan kristal şeker fiyatına 4 lira 91 kuruş zam yapmış, kristal şekerin KDV dahil fiyatı ise 5.30'a çıktı.

2018 yılında yapılan özelleştirme ihaleleri ile TÜRKŞEKER’in bünyesindeki 10 şeker fabrikası özelleştirilirken, geriye kalan 15 şeker fabrikası ile makine fabrikaları ise özelleştirme kapsamından çıkarılarak, Varlık Fonu’na devredilmişti.

Ankara’nın Sincan İlçesi Germeç köyünde çiftçilik yapan Selim Erdoğan, esnaflığı bırakarak çiftçiliğe geçtiği için pişman olduğunu söylüyor. ANKA Haber Ajansı'na konuşan Erdoğan şunları söyledi:

“Çünkü çiftçinin ne sendikası ne arayanı ne soranı kimsesi yok. Biz üretelim dedikçe üstümüze üstümüze geliyorlar. Mazotu düşürün bakın millet nasıl bedava yiyor her şeyi. Pancarın fiyatlarından memnun değiliz. Kota olayı var. Polar olayı var. Şeker oranı düşük geliyor. Bunu söyledik çavuşlarımıza. Pancarımızı satıyoruz başka bölgelerde. Daha yüksek şekeri çıkıyor. Üretelim, devlete katkımız olsun diyoruz ama bir türlü kazanamıyoruz."

"SÖZLEŞME DAHA ÇOK FABRİKAYI KORUYOR"

Sözleşmeli üretim yaptıklarını belirten Erdoğan, “Ankara şeker fabrikasına kotalı ekiyoruz. Sözleşme daha çok fabrikayı koruyor. Sözleşme daha çok fabrikayı koruyor. Bana diyor ki, ‘Ne kadar ekeceksin 100 dönüm. Yüz dönümüne bana, 700 ton pancar teslim edeceksin’ diyor. 700 ton pancar teslim etmezsen ceza uyguluyorlar. Paranı kesiyorlar. Zarar etmemek için elimizden geldiği kadar sulamaya çalışıyoruz o da bir maliyet oluyor” dedi.

"PANCARLARI DAHA VEREMEDİK"

Ankara’da şekerpancarı alımın bu yıl yavaş ilerlediğini belirten Muhsin Parlak Yıldız ise, “Daha şu gün olmuş pancarları veremedik. 110 dönüm sözleşmeli pancar ektim. Arkamızda duran biri yok. Herkes bedava yemek istiyor. Tarlada 40 kuruş markette 3 lira” diye konuştu.

"BİZE TAAHHÜT EDİLEN DESTEKLER HESABIMIZA YATIRILMADI" 

Sivas iline bağlı ulaş ilçesinde şekerpancarı üreticisi Murat Sulakçı ise girdi maliyetleri nedeniyle şekerpancarından kazanamadıklarını belirterek, "Bugün geldiğimizi noktada sezona 6 lira 90 kuruştan başladığımız mazot 8 lira 33 kuruşa geldi. Gübre fiyatları tohum fiyatları arttı. Bize taahhüt edilen destekler vardı doğrudan gelir desteği mazot desteği, gübre desteği, mazot desteği, ayrıca Sayın Cumhurbaşkanı’nın kuraklıkla ilgili destek vardı o da henüz hesabımıza geçmedi. Birçok arkadaşımız gübresiz ekim yaptı" diye konuştu.

Sulakçı, gübre maliyetleri yüzünden çiftçilerin ekimden de vazgeçtiklerini belirterek, “Eğer çiftçi ekemezse bizi zor günler bekliyor. Raflarda daha pahalı gıdalara ulaşmak zorunda kalacağız. Son noktada depo dolmuyor, teker dönmüyor” dedi.

Şekerdeki fiyatları ANKA Haber Ajansı'na değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez sorunun temelinde şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ve özelleşen fabrikaların atıllaştırılması olduğunu söylüyor. Suiçmez, ANKA'ya şöyle konuştu: 

"ŞEKERDE KOTA KALDIRILMALI" 

“Ülkemizde 2001 yılında çıkan şeker yasası özelleştirmenin yolunu açarak şekerde kotaları gündeme getirdi. En son 2018 yılında Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin (TÜRKŞEKER) elindeki 25 kamu fabrikasının özelleştirme ihaleleri oldu. 10 tanesi özelleştirildi. Kalan 15 tane şeker fabrikası da varlık fonuna devredildi. Şeker fabrikaları üretime devam koşuluyla özelleştirildi. Bir kısmı devam ediyor ama bir kısmı üretimin dışına çıktı. Şeker fabrikalarının imar, arazi, rant amaçlı faaliyet dışı yeni alanlar olması bizim üretim kapasitemizin de azalması sonucunu doğuracak."

Artan nüfus ve kuraklığın etkisiyle şeker gereksiniminin yurtdışından daha yüksek fiyatla karşılanma sorununun gündeme geleceğini belirten Suiçmez, “Kota uygulamasını kaldırıp, ülke potansiyelinin doğru değerlendirilmesi ve kamu fabrikaları eliyle de şekerpancarından yeteri miktarda şekerin ucuz maliyetle elde edilip tüketiciye ulaştırılması gerekir” dedi. 

"ÖZEL SEKTÖR BU ALANA GİRİNCE CİDDİ SORUNLAR YAŞANDI" 

Şekerpancarı Türkiye'nin birçok bölgesinde sözleşmeli ürün olarak üretiliyor. Özel sektörün bu alana da girmesiyle ciddi sorunlar yaşandığını belirten Suiçmez şunları söyledi:

“Sözleşmeli üreticilik ülkemizde şeker üreticiliğinde en sorunsuz işleyen modellerden biri ama özel sektörün alana girmesiyle bu alanda da ciddi sorunlar gündemde. Üretici ürettiği ürünün tümünü getirilen kotalar nedeniyle kamu fabrikalarına satamamakta dolayısıyla kota miktarında belli gelir desteği elde ederken kota üstü üretiminde zarar etmekte. Bu da uzun vadede şeker üretimini olumsuz etkilemekte."

Suiçmez, "Üretim miktarı ne kadar düşerse fiyatlar o kadar çok artacak. Sanayicinin maliyetlerini de ekleyince az üründen daha az şeker üretimi daha yüksek fiyatla tüketiciye şeker fiyatı olarak gündeme gelecek. Artan girdi maliyeti de her yatırım maliyeti de şeker fiyatının düşmeyeceğini gözle önüne seriyor" dedi.