CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın; 2020 yılı yatırım programında öz kaynak ile hazırlanan pek çok yüksek hızlı tren (YHT) projesinin TCDD’den alınarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bünyesindeki Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’ne (AYGM) verilmesiyle maliyetlerin rekor oranda arttığına dikkat çekti.
CHP’li Ahmet Akın; bu projelerde öz kaynak yerine dış kredi kullanılacak olmasının maliyetleri katladığına işaret ederek, “YHT projelerinde trenler değil, maliyetleri yüksek hızla artıyor. Pek çok projede maliyetler yalnızca bir yılda 3 kat ile 5 kat arasında artış gösterdi” diye konuştu.
CHP’li Akın; 2020 yılı yatırım programında TCDD tarafından öz kaynak kullanılarak yapılması planlanan projelerinin 2021 yılında AYGM’ye devredilirken finansmanının dış kredi olarak belirlenmesinin maliyetleri rekor oranda yükselttiğine dikkat çekti. CHP’li Akın’ın çalışmasında rekor oranda artan YHT projeleri şöyle sıralandı:
ANKARA-İZMİR PROJESİ 4,3 KAT ARTTI: TCDD bünyesinde 2020 yılında 7 milyar 125 milyon 69 bin TL maliyetle yer alan proje; 2021 yılında bir kısmı TCDD’de bırakılırken; bir kısmı ise AYGM’ye devredildi. 2020 yılında söz konusu proje kapsamında Selçuk hattı için de 1 milyar 928 milyon 203 bin TL maliyet ayrılmıştı. Revize edilen proje için TCDD’de kalan kısım için 11 milyar 448 milyon 60 bin TL tutarında maliyet hesaplanırken, AYGM’ye devredilen kısım için 23 milyar 218 milyon 82 bin TL’si dış kredi olmak üzere 27 milyar 755 milyon 257 bin TL maliyet çıkarıldı. Buna göre yaklaşık 40 milyar TL’yi bulan proje için maliyet yaklaşık 4,3 kat arttı.
BANDIRMA-BURSA-YENİŞEHİR-OSMANELİ PROJESİ 5’E KATLANDI: 2020 yılında söz konusu proje için 3 milyar 260 milyon 689 bin TL tutarında maliyet hesabı yapılırken; 2021 yılında proje revize edilerek bir kısmı TCDD’de bırakıldı, bir kısmı da AYGM’ye devredildi. Buna göre TCDD’de kalan kısmı için 2021 yılında 3 milyar 973 milyon 639 bin TL tutarında maliyet; AYGM’ye devredilen kısmı için (10,3 milyar TL’si dış kredi) 12 milyar 619 milyon 99 bin TL maliyet çıkarıldı. Buna göre 2021 yılında toplam maliyet 16,5 milyar TL’yi bulurken; projenin maliyeti bir yılda 5 kat arttı.
ADANA-OSMANİYE-GAZİANTEP PROJESİ 3 KAT ARTTI: 2020 yılında söz konusu proje TCDD bünyesinde 4 milyar 821 milyon 618 bin TL maliyet hesabı yapılırken, 2021 yılında bir kısmı TCDD’de kalan, bir kısmı ise AYGM’ye devredilen projede maliyet artışı yaşandı. TCDD’de kalan kısım için 7 milyar 19 milyon 424 bin TL; AYGM’ye devredilen kısım için 8 milyar 763 milyon 32 bin TL maliyet hesabı yapıldı. Buna göre projenin toplam maliyeti 2021 yılında 15,7 milyar TL’ye çıkarken; bir yılda maliyet artışı yaklaşık 3,3 kat oldu.
YERKÖY-KAYSERİ PROJESİ 3 KAT ARTTI: 2020 yılında TCDD bünyesinde 3 milyar 22 milyon 817 bin TL maliyetle yer alan projenin tamamı 2021 yılında AYGM’ye devredildi. 2021 yılı yatırım programında söz konusu proje için toplam maliyet 9 milyar 127 milyon 877 bin TL olarak revize edildi. Buna göre projenin maliyeti bir yılda 3 kat artış gösterdi.
GEBZE-S.GÖKÇEN-HAVALİMANI-HALKALI PROJESİ 3,2 KAT ARTTI: 2020 yılında TCDD bünyesinde yatırım programında 11 milyar 340 milyon 754 milyon TL tutarındaki maliyetle yer alan projenin tamamı 2021 yılı yatırım programında revize edilerek AYGM’ye devredildi. Projenin maliyeti 36 milyar 186 milyon 523 bin TL’ye çıkarken, bir yılda maliyet artışı 3,2 kat artış gösterdi.
AKSARAY-ULUKIŞLA-YENİCE PROJESİ 3,4 KAT ARTTI: 2020 yılında TCDD bünyesinde Karaman-Yenice kesimi için 3 milyar 611 milyon 376 bin TL; Aksaray-Ulukışla kesimi için de 1 milyar 430 milyon 285 bin TL olmak üzere toplam maliyet 5 milyar 41 milyon 661 bin TL olarak hesaplanmıştı. 2020 yılında söz konusu projenin tamamı AYGM’ye devredildi. 2021 yılında 17 milyar 47 milyon 747 bin TL’ye çıkan projenin toplam maliyeti yaklaşık 3,4 kat artış gösterdi.
MALİYET 36,5 MİLYAR LİRADAN 133,9 MİLYAR LİRAYA ÇIKTI: 2020 yılında TCDD’de bünyesindeki 6 farklı YHT projelerinin toplam maliyeti yatırım programında toplam 36 milyar 540 milyon 811 bin TL olarak hesaplanıyordu. 2021 yılında söz konusu 6 proje kısmen ya da tamamen AYGM’ye revize edilerek devredilince ilgili projelerin toplam maliyeti 133 milyar 940 bin 658 bin TL’ye çıktı. Buna göre 6 proje için ortalama artış bir yılda 3,66 kat oldu.
"MALİYETLERDEKİ BU KADAR BÜYÜK ARTIŞ YA BECERİKSİZLİĞİ YA DA RANTI GÖSTERİR"
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, iktidarın yanlış politikalarıyla yaşanan ekonomik krizin pandeminin etkisiyle 2020 yılında vatandaşı vurduğunu anımsattı. 2020 yılında öz kaynak kullanılarak yatırım programına alınan pek çok YHT projesinin 2021 yılında dış krediye dönüştürülmesinin maliyetleri katladığına dikkat çeken CHP’li Akın, şunları ifade etti:
“Vatandaşlarımızın işini ve aşını kaybettiği bir dönemde iktidar; YHT’lerin finansmanını dış kredilerle karşılamayı tercih etmesi projelerin toplam maliyetlerini katladı. YHT projelerinde trenler değil, maliyetler yüksek hızla artmaya başlarken; bu artışlar bütçede adeta kara deliğe dönüşecek. Pek çok projedeki artış 3 kat ile 5 kat arasında gerçekleşti. Bu kadar yüksek bir artış; ortada ya büyük bir beceriksizlik olduğunu ya da büyük bir rant olduğunu gösteriyor.”