Haber: SANCAR KIZILKAYA - Kamera: SEFA GARDİYANOĞLU
İstanbul Gaz ve Doğalgaz Dağıtım A.Ş.(İGDAŞ), TÜBİTAK ile beraber Boru İçi Denetleme Robotu geliştirdi. İGDAŞ ve TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) iş birliği ile geliştirilen ve binlerce kilometrelik dağıtım hattını kesintisiz olarak tarayacak robot, yıl sonuna kadar kullanıma hazır hale gelecek. Milyonlarca dolar tasarruf sağlayacak olan bu proje ile İstanbul’daki deprem riskine karşı da çok önemli bir adım atılmış olacak. Türkiye, İGDAŞ’ın bu yatırımı ile ABD’den sonra kendi denetleme robotuna sahip ikinci ülke olacak. İGDAŞ’ın hat denetleme, bakım ve onarım amaçlı uzun vadeli planlamalarında her defasında 5,5 ila 8 milyon dolar arasında bir miktardan tasarruf edilecek.
Geliştirilen robotun lansmanı TÜBİTAK’ın Gebze yerleşkesinde gerçekleştirildi. Boru İçi Denetleme Robotu Lansmanı’na İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen, TUBİTAK RUTE Müdürü Dr. Mehmet Ali Çimen, TÜBİTAK mühendisleri ve davetliler katıldı.
“ÇOK DEĞERLİ BİR ÜRÜN”
Programda konuşan İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen şunları söyledi:
“TÜBİTAK ile birlikte çıktığımız yolda şehrimiz ve insanımız için çok değerli bir ürün ortaya koyuyoruz. Robotik izleme teknolojisinin İGDAŞ’a, dolayısıyla şehrimize kazandırılması gerek kaynak tasarrufu gerekse şehrimizin deprem ve benzeri doğal afetlere hazırlanması açısından kritik değerdedir. Robotik izleme sayesinde hizmet kalitemizi yukarılara taşırken, maliyetimizi optimum bir noktaya çekeceğiz. Bu sistem sayesinde tedbirleri önceden ve görerek alacağız. Uzun vadeli ve düşük maliyetli planlamalar yapabileceğiz. Daha da değerlisi bu seviyede bir teknolojiyi kendimiz üreterek, şehrimizin ve kurumumuzun önünde yeni bir ufuk açacağız.
“ÖNGÖREBİLMEK ÖNEMLİ”
İGDAŞ gibi Türkiye’nin önde gelen ve kritik önemi haiz bir faaliyetini İstanbul gibi bir mega kentte yürüten bir kurumun, bir taraftan mevcut hizmetlerinde en iyiyi hedeflemesi; diğer taraftan gelecekte doğacak ihtiyaçları ve bu ihtiyaçları nasıl yöneteceğini öngörebilmesi çok önemlidir. İGDAŞ kendi görev ve yetki alanı içinde vizyonunu işte bu şekilde belirlemiştir. Akıllı robot denetimi de bizim geleceğe bakan yüzümüzün sadece bir örneğidir. TÜBİTAK ile birlikte çıktığımız yolda hizmetin kalitesine yeni bir standart getirmeyi hedefliyoruz. Bizim işimizde güvenlik ve süreklilik çok önemli. ‘Sorun ortaya çıksın, nasılsa çözeriz’ anlayışı ile 16 milyonluk bir dünya şehrine hizmet etmek mümkün değil. Çünkü elden gelenle yetinilecek bir iş değil bizim işimiz. Daha fazlasının ve en iyi olmanın yollarını arayıp bulmalıyız. Boru İçi Denetleme Robotu projesine bakışımızı da işte bu anlayış belirliyor.
“ROBOT SİSTEM ÜZERİNDE ÇALIŞAN AZ ÜLKE VAR”
Bu projenin değeri, çapı ve içeriği hakkında bazı bilgiler paylaşmak isterim. Çünkü her yönüyle referans bir iş. Öncelikle şunun bilinmesi lazım. Şehir içi gaz hatlarında operasyon kabiliyetine sahip gelişmiş robotik sistemler üzerinde çalışan çok az ülke var. Bizdeki mevcut bilgilere göre bu tip robotların üretilmesi işini ticarileştirmiş sadece 1 ülke var. Yine mevcut bilgilere göre, bu robotlar hiçbir ülkeye satılmıyor. Ancak kiralama yoluyla kullanabiliyorsunuz. İşte bu noktada TÜBİTAK birlikte çalışarak kendi denetleme robotumuzu üretiyoruz. Böylece bu özelliklere sahip bir ürünü hayata geçiren dünyada ikinci ülke olacağız. Bu yatırım şehrimiz için çok önemli bir yatırım. Çünkü hem devasa maliyetlerden tasarruf etmiş olacağız hem de hatlarımızın güvenliği ile ilgili çok ileri bir adım atmış olacağız. Keza bu robotla riskli bölgeler başta olmak üzere çelik hatlarımızı kesintisiz olarak bütün yönlerde izleyebileceğiz.
“25 BİN KİLOMETRE BORU HATTIMIZ VAR”
Yine korozyonlarıönceden tespit edebileceğiz, çevresel etkilere bağlı geometrik bozulmaları görebileceğiz, 3 boyutlu haritalar çıkarabileceğiz ve toplanan verileri inceleyerek hatlarımızın sağlık durumunu an be an izleyebileceğiz. Robotik izleme ve denetleme sisteminin mali ve teknik yönüyle ilgili de birkaç bilgiyi sizlerle paylaşmak isterim. İGDAŞ’ın İstanbul’da şu an toplamda 25 bin kilometre boru hattı var. Burada kritik olan çelik ana hatlarımız. İstanbul’da halihazırda 2 bin kilometrenin üzerinde çelik ana hattımız var. Çap büyüklüklerine bakıldığında ise, mevcut robotumuzu kullanacağımız 12 ve 16 inçlik çelik hatlarımızın uzunluğu 545 kilometre.
“HER DEFASINDA 5,5-8 MİLYON DOLAR MASRAFTAN KURTARACAK”
Sadece 12 ve 16 inçlik hatlarda robotik izleme kiralama maliyetimiz bugün için kilometre başına 10 ila 15 bin dolar arasında. Yani sadece geniş hatlarımızı belli periyotlarda izlemek için, her defasında toplam 5,5 ila 8 milyon dolar maliyetle karşı karşıya kalıyoruz. Oysa kendi izleme robotumuzun üretilmesinin bize maliyeti, tek seferlik kiralama maliyetinin kabaca beşte biri oranında. Projenin değerine ve önemine bir de bu açıdan bakmak lazım diye düşünüyorum. Kendi robotumuza sahip olduğumuzda, İGDAŞ, etkin güvenlik önlemini ve izleme kapasitesini maksimuma çıkarırken maliyeti de hatırı sayılır bir şekilde minimize etmiş olacak. Uzun vadeli planlama işte böyle bir şey. Kaynakların ekonomik kullanılması işte böyle bir şey. Depreme hazırlanmak; vatandaşa hizmet verirken onun konforunu ve güvenliğini birlikte sağlamak işte böyle bir şey. Ve son olarak kent yaşamında teknolojinin kullanılması tamda böyle bir şey. Ortaya koyduğumuz bu güzel örnek için bu sebeple gururluyuz, mutluyuz.
“YATIRIMLARA DEVAM EDECEĞİZ”
TÜBİTAK, ülkemizin çok özel ve değerli bir kurumu. Ülkemizin teknolojik ve bilimsel gelişme iradesinin ete kemiğe büründüğü yer. Bu sebeple nerede akıl, teknoloji, bilim esaslı bir çözüm aranacaksa, TÜBİTAK bu misyonuyla akla gelen ilk kurumumuz. Dolayısıyla biz de diğer bazı projelerimizde olduğu gibi, akıllı robot projemizde yola çıkarken TÜBİTAK’la hareket ettik. Bu vesileyle TÜBİTAK’a tekrar teşekkür etmek isterim. Robotumuzun şu anda birçok fonksiyonu çalışır ve kullanıma hazır halde. Bu yılın sonu itibariyle de çelik hatlarımızda ve gazlı ortamda kullanmaya başlayacağız. 2022 ve sonrasında bu yeni teknoloji ürünümüz, İGDAŞ’ın planlamalarını ve hizmetlerini bir adım daha ileri taşıyacak. Bu çerçevede aklın ve bilimin yol göstericiliğinde yüksek teknolojiye dayalı yatırımlarımıza devam edeceğiz. Burada ana amacımız İstanbul’umuzun ve İstanbulluların güvenliğini ve konforunu birlikte sağlamaktır.”
TUBİTAK RUTE Müdürü Dr. Mehmet Ali Çimen de şöyle konuştu:
“GEÇMİŞTEN GELEN ARGE TECRÜBEMİZ”
“TÜBİTAK olarak geçmişten gelen ARGE tecrübemiz ve bilgi birikimimiz ile raylı sistemlere yönelik ihtiyaçlar için çözüm üretirken, yetkinliklerimizi farklı sektörlerin ihtiyaçları doğrultusunda kullanmaya da devam ediyoruz. Bugün burada tanıtımını yapmakta olduğumu projemizde enstitümüzün demiryolları için tahribatsız muayene alanında sahip olduğu etkinliği, doğalgaz boru hatlarının denetlenebilmesi için bu alanın taşıdığının canlı bir göstergesi.
“ZORLU BİR PROJE OLACAĞINI FARKINDAYDIK”
Proje teklifi ilk olarak 2017 yılında İGDAŞ tarafından enstitümüze getirildiğinde zorlu bir proje olacağının farkındaydık. Ülkemizde bulunmayan ve daha önce de denenmemiş bir proje. Daha önce sadece ABD’de çalışılmış bir proje. Robotik sistemlerinde dahil olduğu bu sensör sisteminin geliştirilmesinde tarafların karşılıklı vizyon ve isteği ile projenin başlangıcını sağlamış olduk. Projenin detaylarını genel müdürümüz verdi. 2017 yılında başladığımız zorlu, yorucu ama bir o kadar da keyifli ARGE çalışmalarının ardından bugün geldiğimiz nokta hem teknoloji hem ürün anlamında baz alnına seviye bizim için gerçekten mutluluk verici.
“EMF SENSÖRÜ”
Proje sayesinde kazanılan teknolojilerin başında aslında sensör teknolojisi geliyor. Çelik doğalgaz boru hatları için en hassas ölçümler yapıldı. EMF sensörü sayesinde boru hattının hem iç hem de dış düzeyindeki kusurları bu sensör yardımı ile ölçebiliyoruz. Robotun diğer modüllerinin olduğu gibi hava sensörüne ait EMF modüllerinin donatılması ve yazılım çalışmaları tamamen TÜBİTAK tarafından geliştirilmiştir. Bu alanda tamamen dışa bağımlılık söz konusuyken artık bu teknolojiyi geliştirmeye yetkinliğine sahibiz.”
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ:
* Boru İçi Denetleme Robotu Detay Görüntüler
* Robotla İlgili Bilgi Verilmesi
* İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen
* TÜBİTAK RUTE Müdürü Dr. Mehmet Ali Çimen