Mimarlar Odası Ankara Şubesi, şehir hastanesinin otoparkı için yıkılmak istenen 80 yıllık Zonguldak Kız Meslek Lisesi’nin kültür varlığı tescilinin kaldırılmasına Zonguldak İdare Mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma kararı verildiğini duyurdu.
Zonguldak’ta yapımı süren şehir hastanesinin otoparkı için 80 yıllık Zonguldak Kız Meslek Lisesi yıkılmak istendi. Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, lisenin kültür varlığı olarak tescilini kaldırdı. Bunun üzerine Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Zonguldaklılar, lisenin yıkımını durdurmak için konuyu yargıya taşıdı.
Zonguldak İdare Mahkemesi, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin açtığı dava sonucunda, Zonguldak Kız Meslek Lisesinin kültür varlığı olarak tescilini kaldıran Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararının yürütmesini durdurdu. Zonguldak Kız Meslek Lisesi, verilen mücadele sonucu yeniden kültür varlığı olarak tescil edilmiş oldu.
“CUMHURİYETİN KÖKLÜ KURUMLARINDAN”
Mahkeme kararını değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, şu açıklamayı yaptı:
“Tarihi Zonguldak Kız Meslek Lisesi’nin tescillenmesine dair talebin reddedilmesi üzerine Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 12 Haziran 2020 tarih ve 6011 sayılı kararını yargıya taşımış ve yürütmeyi durdurma kararı almıştık bunun üzerine mahkeme lisenin tesciline karar vermişti. Kültür ve Turizm Bakanlığı konuyu bir üst mahkemeye taşıdı. Davanın görüldüğü Ankara Bölge İdare Mahkemesi yerel mahkemenin kararını bozarak koruma kararını yeniden kaldırdı. Bizim itirazımız üzerine Zonguldak İdare Mahkemesi davayı yeniden ele aldı ve ikinci kez bilirkişi görüşü istedi. Mahkeme bilirkişi raporunu esas alarak, kültür varlığı olarak tescilini kaldıran Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararının yürütmesini ikinci kez durdurdu. Cumhuriyetin köklü kurumlarından olan Zonguldak Kız Meslek Lisesi’nin korunması için Zonguldak Temsilciliğimiz, Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı (ZOKEV), Zonguldak 67'liler Platformu ve Zonguldaklılar olarak büyük mücadele verildi. Fikri takiple her aşamasını takip ettiğimiz hukuk mücadelesinde kazanan kamu yararı oldu.”
BİLİRKİŞİ HEYETİ: TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI OLARAK GELECEK KUŞAKLARA AKTARILMALIDIR
Candan, bilirkişi heyetinin raporundaki şu tespiti de açıklamasına aktardı:
“Cumhuriyet dönemi ilk kadın mimarlarından Yaprak Hanım’a ait olduğu bilinmekle birlikte yapısal formu ile de dikkat çeken okul binası Zonguldak ilinde Cumhuriyet dönemi eğitim yapısı kimliği ile oldukça önemli bir yere sahiptir. Zonguldak ilinin ilk Kız Meslek Lisesi oluşu ile birlikte bu yapının toplumsal bir geçmişi olduğu görülmüştür. Güçlü anı değeri ile eğitim gibi vazgeçilmez bir kamu hizmet binası olup 2863 Sayılı Kanun’da da belirtilen kanuni dayanaklara sahiptir. Korunması gerekli kültür varlığı olarak saptanan uyuşmazlık konusu okul binasının fiili olarak kullanımda olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi ve imkânsız zararların doğacağı tabiidir.”
“YAPININ GÜÇLÜ ANI DEĞERİ VURGULANMIŞTIR”
Bilirkişi heyetinin raporda kız meslek lisesinin mekânsal hafızasına dikkat çekildiğini ifade eden Candan, şunları söyledi:
“Raporda, ‘Tescillenmesi gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak gelecek nesillere aktarılması gerektiği görüşüne bilirkişi heyetimiz tarafından varılmıştır. Aksi halde, yıllar boyunca aktif olarak öğrenimine ara vermeden devam etmiş ve bu süreçte restorasyona dahi girmeden yapım yılındaki tarihsel, yapısal, sanatsal, estetik özellikleri ve iç mekân malzeme özellikleri yönünden özgünlüğünü günümüze kadar koruyan yapı, kent sembollerinden biri haline gelmiştir. Yapı parsel bazında da komşu parsellerde yer alan tescilli yapılar ile bütünleştirilerek korunmaya alınması gerekli olup, çevresel yapılaşma faktörlerinden uzak tutulması ve sonrasında telafisi güç süreçlere tabi durumların ortaya çıkması kanaatine tarafımızca varılmıştır’ denilerek yapının güçlü anı değeri vurgulanmıştır.”
Candan, bilirkişi heyetinin raporunda ayrıca yapının ekonomik ömrünün de devam ettiğine yer verildiğini ifade ederken, “Zonguldak İdare Mahkemesi de bilirkişi raporunu esas alarak, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunu, dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlara yol açabileceğini belirterek yürütmeyi durdurma kararı vermiştir” değerlendirmesini yaptı.