DİLAN KUTLU
Türkiye’de mısır hasadının son günleri yaklaşırken, Toprak Mahsulleri Ofisi’nden (TMO) beklenen fiyat açıklaması gelmedi. Çiftçi Hadi Karakeçili, "Şanlıurfa, mısır üretiminin yoğun olduğu bir bölge. Tam hasat dönemindeyiz fiyat açıklanmamış. Fiyat açıklanmadan, üç tane özel firmaya mahkum, çiftçi. Onlara vermek zorunda. Başka da alıcı yok" dedi.
TMO, 14 Ekim tarihinde 325 bin ton mısır ithal etti. Mısır hasadı devam ederken TMO, 19 Ekim’de dış alım yaptığını duyurdu, Ofis, kasım ayından itibaren yemlik mısırın ton başına 2 bin 500 TL’ye satışa açılacağını açıklamıştı.
Konya, Türkiye’de mısır ekiminde yüzde 19,5 oranla ilk sırada geliyor. TÜİK 2019 verilerine göre, Türkiye’nin 2020’de mısır üretimi 6,5 milyon ton. 2019 verilerine göre mısır ihracatı 33,8’de kalırken ithalattaki değişim yüzde 123,3 geçmiş durumda. Mısır üretiminde 3. sırada yer alan Şanlıurfa’nın, Siverek ilçesi Karakeçi köyünde çiftçilik yapan Hadi Karakeçili, mısır fiyatlarının açıklanmadığını, üreticilerin bu nedenle "üç tane özel firmaya mahkûm edildiğini" söyledi.
“HASAT DÖNEMİNDE FİYAT AÇIKLANMADI”
140 dönümlük arazisinde mısır ekimi yapan Karakeçili, şunları söyledi:
“Tam mısır yetişme döneminde elektrik kesintileri, keyfi muameleler… Günde 10 saate varan elektrik kesintilerine maruz kalıyoruz. Böyle olunca mısır üretiminde rekolteler düşüyor.
Şanlıurfa, mısır üretiminin yoğun olduğu bir bölge. Tam hasat dönemi fiyat açıklanmamış. Kurumuş artık, fiyatın açıklanmasını bekliyoruz. Fiyat açıklanmadan, üç tane özel firmaya mahkûm çiftçi. Onların belirlediği fiyat neyse, çiftçiler tamamen onlara mahkûm. Onlara vermek zorunda. Başka da alıcı yok. Mısırı bekletme, durdurma, depolama şansınız yok. Mısır rutubetli bir ürün. 24 saat saklandığında hemen bozuluyor. Bunu fırsat bilen alıcı firmalar, devlet denetimi olmaksızın tamamen keyfi muameleyle fiyat dayatıyor, fiyat belirliyor. Şu an 2 bin 500 TL’ye fiyat açıklanmış.”
Kuraklık nedeniyle sulamada sondaj kuyuları kullanmak zorunda kaldıklarını dile getiren çiftçi, şunları söyledi:
“Bu kuyular olmasaydı insanlar değil hayvanlar bir gram ot yemeye bulamayacaktı. Ama ne yazık ki devletimiz bunları bize kapattırmaya çalışıyor. Bizde bunların pek meraklısı değiliz. Baraj burada bize 30 kilometre uzakta bize suyu versinler, biz de bunları kazmayalım. Bu kuyunun maliyeti 300 bin lira. Belki ikiye katlanmıştır şu an.”
"DESTEKLEMELERİ GÖRMEDEN DEDAŞ ALIP GÖTÜRÜYOR"
Hadi Karakeçili; mazot parası, girdi maliyetiyle beraber 180 bin lira masrafı olduğunu, 125 bin lira da elektrik faturası geldiğini aktardı.
Çiftçi Karakeçili, “Oysa 10 sene önce çiftçinin kurtarıcısıydı mısır” diyor. Tarımsal desteklerine Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin (DEDAŞ) el koyduğunu ifade eden Karakeçili, şöyle konuştu:
“Ne kadar destekleme alıyoruz, ne gelirimiz var? Hiç görmeden DEDAŞ alıp götürüyor. Şu an mallarımız traktörlerimiz mülklerimiz DEDAŞ’tan dolayı icra durumda. Benim bu tarladan 200 bin lira alacağım brüt. TEDAŞ’tan benden istenilen 200 bin. Keyfi yazılan faturalar. Bir düzenleme yok, denetleme mekanizması yok. Bana 200 bin yazıyor. Ona 40 bin yazıyor. Ona 500 bin yazıyor. Ona 1 milyon lira yazıyor. Kime ne tutturduysa. Öyle bir keşmekeşin içerisindeyiz. Şu an en sağlıklı sistem budur. Bundan vazgeçersek hepimizi aç kalırız.”
“ÇİFTÇİYE TEFECİ BİLE PARA VERMİYOR”
Şanlıurfa Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Abdullah Melik ise 2020 ve 2021 yılında ciddi bir kuraklık olduğunu bu nedenle Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin’de kırmızı mercimekte yüzde 90, hububatta yüzde 75’lere varan rekolte düşüklüğü yaşandığını söyledi.
ANKA Haber Ajansı'na konuşan Başkan Melik, kuraklığın çiftçileri ciddi anlamda mağdur ettiğini belirtti. Melik, şunları söyledi:
"Çiftçi tarlasını boş şekilde bırakmış durumda çünkü; mazot alacak parası yok. 2022 yılına çiftçilerin başlayabilmesi için devletin bir an önce kuraklıkta destekleme verecekti. Henüz bu desteklemelerde verilmedi. Üreticiler ürününü hasat edemediği için bankalardan kredi de çekemiyorlar. Tefeciler de çiftçilere para vermiyor.
"ÇİFTÇİLERİMİZ, VARLIK İÇERİSİNDE YOKLUK YAŞIYOR"
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde tohumumuz var, toprağımız var. Fakat sulayamıyoruz. Sulayabilmemiz için GAP’ın bir an önce bitmesi gerekiyor. 2, 2 milyon hektar araziyi sulayamıyoruz. Kuraklıktan da ciddi anlamda etkileniyoruz. GAP’la sulanmış olsa 3,5 milyon insana iş imkânı sağlanmış olacak. Gübreler yüzde 250 varan gübre artışı söz konusu. Bugün bir kilo DAP’ın fiyatı 7 bin 400 liraya satılıyor. Üre ise 8 bine yaklaştı. Tohumu ise bedavaya vermesi lazım. Yoksa çiftçilerimiz üretim yapamayacak.
Urfa’da DEDAŞ denen bir kamburumuz var. Çiftçilerimiz kendi kazmış oldukları derin kuyulardan elektrik enerjisiyle pamuk ve mısır ekmektedirler. Çiftçilerimiz, varlık içerisinde yokluk yaşıyor. Enerjimiz var, güneşimiz var. Arazimiz, verimli topraklarımız var. Ama üretim yapamıyoruz. Dışa bağımlı bir şekilde yaşıyoruz."