TAMER ARDA ERŞİN
Sayıştay, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) yüzde 100 hissesinin Türkiye Varlık Fonu’na devredilemeyeceğini bildirerek; Sosyal Güvenlik Kurumu’nun hissesinden kaynaklı kâr payının ödenmesi gerektiğini belirtti.
Sayıştay’ın Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ilişkin 2020 yılı Denetim Raporu yayımlandı. Raporda; işverenlerin, işçilerin 58 milyar 659 milyon 675 bin 663 lira tutarındaki sosyal güvenlik primlerini yatırmadığı ve bu nedenle icralık olduğu belirtildi. Buna göre, işverenlerin SGK’ya faiziyle 134 milyar 90 milyon 935 bin 610 lira borçlu olduğu belirlendi.
İşverenler ayrıca, işçilerinin 4 milyar 871 milyon 16 bin 153 liralık işsizlik sigortası primini de SGK’ya yatırmadı. İşverenlerin yasal faiziyle birlikte SGK’ya borcu 10 milyar 818 milyon 143 bin 552 lira borcu oldu ve SGK bu alacağını da icraya verdi.
İşverenlerin; idari para cezası, eğitime katkı payı, damga vergisi, özel işlem vergisi gibi borçları da eklenince, SGK’ya 66 milyar 78 milyon 120 bin 815 lira borcu olduğu tespit edildi. Bu borcun, yasal faiziyle birlikte 150 milyar 68 milyon 321 bin 522 liraya çıktığı belirlendi. SGK, bu alacağı için 31 Aralık 2020 itibarıyla işverenleri icraya verdi.
Öte yandan, Sayıştay denetçileri; SGK’nın, icraya verdiği bu alacağının 4 milyar 498 milyon 328 bin 599 lirasını“121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabında” izlemediğini belirledi. Bu miktarın doğru muhasebeleştirilmemesi nedeniyle SGK’nın mali tablolarında alacakları“doğru ve tam olarak” muhasebeleştirilmedi.
AİLE BAKANLIĞI DA SGK’YA BORÇLU
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın da SGK’ya borcunu ödemediği görüldü. Sayıştay denetçileri, bakanlığın; maddi durumu iyi olmayan vatandaşların yerine ödediği genel sağlık sigortası primlerinin 9 milyar 765 milyon 115 bin 143 lirasını SGK’ya ödemediğini tespit etti.
Ayrıca devletin; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında SGK’ya yapacağı katkıyı da yatırmadığı görüldü. Böylece, devletin SGK’ya borcu 2 milyar 441 milyon 278 bin 785 lira oldu.
SİGORTA ŞİRKETLERİNİN BORCU 88, 8 MİLYON LİRAYI BULDU
Sigorta şirketlerinin de SGK’ya alacağınıödemediği Sayıştay raporuna yansıdı. Rapora göre sigorta şirketlerinin SGK’ya 40 milyon 803 bin 199 lirası anapara ve 48 milyon 12 bin 347 lirası gecikme zammı ve cezası olmak üzere toplam 88 milyon 815 bin 546 lira borcu bulunuyor.
BELEDİYELERİN DE BORCU VAR
Sayıştay bazı belediyelerden prim alacağını da 2009 yılı itibariyle tahsil edemedi. Belediyelerin 2009-2020 yıllarını kapsayan 11 yıllık borcu 23 milyar 664 milyon 776 bin 674 lirayı buldu. Sayıştay denetçileri, SGK’nin belediyelerden tahsil ettiği alacağın yüzde 48 oranına kadar gerilediğini bildirerek; “Belediyelerden olan prim alacaklarına ilişkin tahsilat/tahakkuk oranının yüzde 48’e kadar gerilediği, alacak stokunun ise 23 milyar seviyelerine ulaştığı görülmüştür. 2020 yılında yaklaşık 6 milyar TL prim alacağının tahsil edilemediği hususu da dikkate alındığında alacak stokunun giderek artacağı bu nedenle takip işlemlerinin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir” değerlendirmesini yaptı.
SGK’NIN KAR PAYINI ÖDEMEMİŞLER
Rapora göre; Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) hissesine sahip olan SGK, bu hisselerden kâr payını alamadı. 2007 yılından bugüne kadarki alacakları için SGK, TPAO’ya yazı yazarak, alacaklarını istedi. Ancak TPAO yazıya verdiği cevapta, kar paylarının Hazine Müsteşarlığı’na gönderildiğini ve kar payının ödenmesi için kendisinin yetkili olmadığını bildirdi. SGK bu sefer konuyu Hazine Müsteşarlığı’na taşıdı. Ancak Hazine Müsteşarlığı SGK’ya yanıt vermedi.
SGK’nın kâr payı alacağı sürerken TPAO, 2017 yılında yüzde 100 hissesiyle Türkiye Varlık Fonu’na devredildi. Sayıştay denetçileri, SGK’nin TPAO’nun yüzde 5,47336 hissesini elinde bulundurduğunu ve bu hissenin devredilemeyeceğine ilişkin mahkeme kararı olduğunu hatırlatarak, SGK’nin 2007 yılından bugüne olan kar payının ödenmesi gerektiğini bildirdi.