GÖKHAN TUZLADAN

Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayhan Aytaç, Türkiye’de dövize yapılan müdahale ve sonrasında yaşanabilecekleri yorumladı. Ekonomistlerin dövizde ani iniş ve çıkışları çok fazla iyimser karşılamadıklarını belirten Aytaç, “3 aylık sürecin sonunda sistemin başarısı ortaya çıkacak. Eğer başarılı olursa bu sistem devam edecektir” dedi.

Uzun bir süredir döviz ve altındaki yükselişe bağlı olarak çok sayıda kişinin parasını dövize yatırdığına dikkat çeken Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) öğretim üyesi Ayhan Aytaç; dövizden herkesin para kazanmaya başladığını, fakat bunun sonsuza kadar sürecek bir şey olmadığını belirterek ekonominin buna dayanamayacağını ifade etti.

Ekonomistlerin böyle ani iniş ve çıkışları çok fazla iyimser karşılamadıklarını belirten Aytaç, "Çünkü insan sağlığı gibi düşünün. Tansiyonun çok hızlı aşağı yukarı inmesi bünyeye zarar veriyorsa burada da bir zarar verdi” dedi.

"EĞER PARA BASIMI OLURSA KAÇINILMAZ BİR ENFLASYON SEZGİSİ OLACAK"

Döviz tevdiat hesaplarını TL cinsinden vadeli hesaba dönüştürenlere kur farkı garantisi verilmesini değerlendiren Prof. Dr. Aytaç, şunları söyledi:

“Bundan sonraki süreç aslında bu sistemin ne kadar sağlıklı çalışacağını bizlere gösterecek. Özellikle ilk üç ay sonunda meydana gelecek kur artışı ve kur artışına bağlı parasını TL’ye çevirenlere verilecek nakit destekler sistemin ilerleyişini ve etkilerini biraz daha gözümüze sokacaktır diye düşünüyorum. Ancak buradaki ciddi problemlerden bir tanesi üç ay sonraki ödemelerde Merkez Bankasının bu parayı nasıl ve hangi kanalla vereceği ve hangi enstrümanları kullanacağı. Eğer burada bir para basımı söz konusu olursa bunun kaçınılmaz bir enflasyon sezgisi olacağını söyleyebiliriz."

"ENFLASYON YENİDEN KURLARIN ARTIŞI YÖNÜNDE BASKI YAPABİLİR"

Enflasyonun artmasının yeniden kur hareketliliğine neden olacağını belirten Aytaç, “Kurların yeniden artışı yönünde bir baskı yapması muhtemel. Yine bunlar bir araya geldiğinde önümüzdeki ilk üç ay kritik bir dönem olarak karşımıza çıkıyor. Yine 2022 itibariyle bakıldığında Türkiye’nin toplamda ödemesi gereken ciddi bir mevcut stoktan gelen bir dış borç var. Eğer ihracat kanallarını arttıramaz ve ithalatta yerli girdi kullanımını teşvik edemezsek o zaman bizim bu sistemde çok fazla sürdürülebilir bir yapı meydana getirebilmemiz de çok mümkün gözükmüyor” dedi.

"DOLAR GEÇEN SENEYE GÖRE İKİ KAT ARTTI"

Geçen yılla bu yılı mukayese eden ve dolardaki artışı değerlendiren Aytaç “Dolarda yüzde yüze yakın bir artış söz konusu. Bunun bu kadar hızlı artması aslında biraz da spekülatif. Normal şartlarda doların biraz daha alt seviyelerde olması gerekiyordu. Şu sistem içerisinde artık 11-10 seviyesinin altını zorlaması çokta mümkün gözükmüyor. Çünkü ciddi de bir maliyet söz konusu. Bu maliyetlerden kimse elindeki doları bozdurup aşağı doğru çekmez diye düşünüyoruz” dedi.

"3 AYLIK SÜRE ÇOK ÖNEMLİ"

“Bundan sonraki süreç 3 aylık bir süre bizim için çok önemli” diyen Aytaç, “Bu 3 aylık sürecin sonunda sistemin başarısı ortaya çıkacak. Eğer başarılı olursa bu sistem devam edecektir. Zaten açıklanan yapıda da 3-6-9 -12 aylık bir süreyi bir kullanımlık hak gibi söylüyor. Yani bir kez faydalanabilecek insanlar.  Bu sistemin başarılı olup olmadığını bize gösterecektir. Önümüzdeki dönem itibari ile bakıldığında gerek dünyada gerek Türkiye’deki gelişmeler aslında birbirlerini tetikleyecek. 2022’de Amerika başta olmak üzere gelişmiş ülkeler de faiz artımı olacak. Onlar faiz arttırırken biz hala stabil kaldığımızda o zaman yine dolarla ile ilgili ciddi şüphelerimiz olacak” diye konuştu.

"ALTIN GÜVENİLİR BİR YATIRIM ARACI"

Altının güvenilir bir yatırım aracı olduğunu, yatırımcısını uzun vadede üzmediğini ve yine ons değeri üzerinden bir çıkış yaşayacağını uluslararası piyasalar nezrinde değerlendiren Aytaç şöyle devam etti:

“Altın için çok iyi rakamlar veriyorlar. Yaklaşık 2 bin 200 dolar civarında bir ons fiyatı olduğu söyleniyor. Altın geleneksel bir yatırım aracıdır. Spekülasyonlara çok fazla açık değil. 2021 yılını sakin geçirdi. Dünya çapında dolar bazında ons fiyatında bir artış olacağı için bu bizdeki yatırımcıları da pozitif etkiler diye düşünüyorum. Herkesin kazandığı bir sistem yok. Öyle bir motivasyon yüklendi ki halka, her dolar alan kazanacak gibi. 18 seviyesinden de dolar alanların da olduğunu biliyoruz. Bu nereye kadar gidecek. 20-25-30 buna hiçbir ekonomi dayanamaz. Bir yerde sınır çizmesi lazımdı. Bu işten yeterince kazanamayan arkadaşlarımız bunu olumsuzluk olarak düşünmesinler. Süreç içerinde farklı yatırım araçları gene karşımıza çıkacak. Birkaç gündür borsada ciddi bir düşüş oldu. O toparlama yapacak. Borsa kanalında yatırımlarını değerlendirebilirler. Dünyadaki en ucuz borsalardan bir tanesi olduğunu düşünüyorum. Uzun vadede baktığımızda Türkiye borsasına yatırım yapan hiçbir kimse eğer sağlam şirketlere giriyorsa zarar edeceğini hiç sanmıyorum. Çünkü bu kadar ucuz hisse değeri olan başka bir borsa artık kalmadı."